စာလုံးပုံစံ စီစဥ္ေရးသားနည္း (Typography) - အနားသတ္ မပါေသာ စာလုံးမ်ားအေျကာငး္

စာလုံးပုံစံ စီစဥ္ေရးသားနည္း (Typography)
အနားသတ္ မပါေသာ စာလုံးမ်ားအေျကာငး္

ဒီတစ္ေခါက္ေဆာင္းပါးကေတာ့ စာလုံးပုံစံ စီစဥ္ေရးသားနည္း (Typography) ေဆာင္းပါးတြဲရဲ႕ တတိယေျမာက္ေဆာင္းပါးျဖစ္တဲ့ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံးမ်ား (Sans Serif Type) အေျကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပထမပုိင္း နဲ႕ ဒုတိယပုိင္းေတြကုိ ေအာက္မွာရွိတဲ့ Link ေတြမွာ သြားေရာက္ဖတ္ရႈႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
၁) စာလုံးပုံစံ စီစဥ္ေရးသားနည္း (Typography) – စာလုံးဖြဲ႕စည္းပုံ
၂) စာလုံးပုံစံ စီစဥ္ေရးသားနည္း (Typography) – အနားသတ္စာလုံးမ်ားအေျကာငး္

အနားသတ္မပါေသာ စာလုံးပုံစံမ်ားအေျကာင္း – Sans-Serif Type

အနားသတ္မပါတဲ့ (Sans-Serif) စာလုံးပုံစံေတြကေတာ့ ၁၉ ရာစုမွာ စတင္ေပၚေပါက္လာတဲ့ စာလုံးပုံစံေတြျဖစ္ျပီး သူတုိ႕ကုိ ရုိးရွင္းမႈ နဲ႕ ေခတ္ဆန္မႈ ကုိ ျပသတဲ့ေနရာေတြမွာ အသုံးမ်ားျကပါတယ္။ ပုံႏွိပ္လုပ္ငန္းေတြမွာေတာ့ ဒီစာလုံးပုံစံအမ်ိဴးအစားကုိ ေခါင္းစီးေတြမွာသာအသုံးမ်ားျပီး စာပုိဒ္ေတြမွာေတာ့ အသုံးနည္းပါတယ္။ဘာျဖစ္လုိ႕လဲဆုိရင္ေတာ့ ဒီစာလုံးပုံစံရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕စာလုံးအေသးေတြဟာ ဖတ္ရႈတဲ့အခါမွာ အနားသတ္ပါတဲ့စာလုံး(Serif Type)ေတြေလာက္ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ စြာ မဖတ္ရႈႏုိင္တာေျကာင့္ပါ။ ဒီအေျကာင္းအေသးစိတ္ကုိေတာ့ စာလုံးေတြ ေရြးခ်ယ္အသုံးျပဳမႈအပုိင္းမွာ ေရးသားေပးသြားပါမယ္။

ပုံႏွိပ္ေတြမွာ ဒီစာလုံးပုံစံကုိ ေခါင္းစီးေနရာသာ အသုံးမ်ားတယ္ဆုိေပမဲ့လည္း ကြန္ပ်ဴတာတုိ႕ ဖုန္းတုိ႕လုိ မ်က္ႏွာျပင္အသုံးျပဳ ေဖာ္ျပတဲ့ေနရာေတြမွာေတာ့ ဒီစာလုံးပုံစံက အနားသတ္စာလုံး(Serif Type)ေတြထက္ ပုိုိမုိသင့္ေလ်ာ္တာကုိေတြ႕ႏုိင္မွာပါ။ ဘာလုိ႕လဲဆုိရင္ေတာ့ Serif စာလုံးေတြဟာ အေသးစိတ္ဆန္တဲ့အတြက္ ရုပ္ထြက္သိပ္သည္းဆနည္းတဲ့ ဖုန္းတုိ႕၊ TV တုိ႕မွာဆုိရင္ စာလုံးေသးသြားျပီဆုိ ျပတ္ျပတ္သားသား မေပၚႏုိင္ပါဘူး။ ။ ဒါေျကာင့္ အနားသတ္မပါတဲ့ Sans Serif Type ေတြက မ်က္ႏွာျပင္အသုံးျပဳျပီး ျကည္႕ရတဲ့ေနရာေတြရဲ႕ စာပုိဒ္ေတြမွာ Serif စာလုံးေတြထက္ အသုံးျပဳဖုိ႕ ပုိမုိသင့္ေလ်ာပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ Sans Serif လုိ႕ေခၚရတဲ့အေျကာင္းရင္းကေတာ့ Sans ဆုိတာ ျပင္သစ္ဘာသာစကားမွာေတာ့ “မပါ၀င္တာ” ကုိေျပာတာျဖစ္ျပီး Serif ဆုိတာကေတာ့ ဒတ္ခ်္ဘာသာစကားအရ “စုတ္ခ်က္” သုိ႕ “မ်ဥ္း” ကုိေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ကၽႊန္ေတာ္အေနနဲ႕ေတာ့ ျမန္မာမႈျပဳတဲ့ ေနရာ မွာ မ်ဥ္းမပါတဲ့စာလုံး ဆုိတာထက္ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံး ဆုိတာက ပုိျပီးနားလည္လြယ္မယ္လုိ႕ထင္လုိ႕ အသုံးျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ Sans Serif လုိ႕မေခၚခင္မွာေတာ့ ဒီလုိစာလုံးပုံစံကုိ Gothic ဆုိျပီးေခၚခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ေရွးေဟာင္းစာေပေတြမွာေတာ့ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံးပုံစံ ေတြကုိ သူရဲ႕ ပုိမုိမည္းနက္တဲ့ စာလုံးမ်ဥ္းေျကာင္းေတြေျကာင့္ တစ္ခုခုကုိ အသားေပးေဖာ္ျပတဲ့ေနရာေတြမွာ အသုံးျပဳတာကုိ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။

ဒီစာလုံးပုံစံကုိေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ အမ်ိဴးအစား(၄)မ်ိဴး ျပန္လည္ခြဲျခားထားပါတယ္။

အဲ့ဒါေတြကေတာ့ –
(၁) Grotesque Sans Serif (ပုံစံေျပာင္း အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)
(၂) Square Sans Serif (ေလးေထာင့္ဆန္ေသာ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)
(၃) Geometric Sans Serif (ဂ်ီျသေမျတီပုံစံ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)
(၄) Humanistic Sans Serif (လက္ေရးဟန္ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ) ဆုိျပီးခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။

၁) Grotesque Sans Serif (ပုံစံေျပာင္း အနားသတ္မပါေသာ စာလုံးပုံစံ)

ဒီစာလုံးပုံစံက ၁၉ ရာစုေလာက္ကစျပီး လူသိမ်ားတဲ့ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံး ပုံစံေတြထဲက အေစာဆုံးပုံစံ ဆုိေပမဲ့လည္း ၁၇၄၈ ခုႏွစ္မွာ William Calson ရဲ႕ စာလုံးပုံစံထုတ္လုပ္တဲ့ ဆီကေန Oxford ပုံႏွိပ္တုိက္အတြက္ ထုတ္ေပးခဲ့တဲ့ စာလုံးပုံစံ ရယ္၊ ၁၇၈၅ မွာ Valentin Haüy လုိ႕ေခၚတဲ့ မ်က္မျမင္ေက်ာင္းတစ္ခုကုိ ထူေထာင္သူ တီထြင္ခဲ့တဲ့ Haüy System လုိ႕ေခၚတဲ့ မ်က္မျမင္ေတြအတြက္ တီထြင္ခဲ့တဲ့ စာလုံးပုံစံေတြက အနားသတ္မပါတဲ့ စာလုံးပုံစံေတြထဲမွာဆုိရင္ Grotesque ထက္စာရင္ အေစာပုိင္းက်တဲ့ စာလုံးပုံစံေတြျဖစ္ပါတယ္။
ဒီစာလုံးပုံစံကေတာ့ ၁၉ရာစုအေစာပုိင္းမွာလူသိမ်ားလာတာျဖစ္ျပီး သူ႕ေရွ႕က Neoclassical & Didone ( ေခတ္မွီ အနားသတ္စာလုံး)ေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈအမ်ားအျပားကုိ ဒီစာလုံးပုံစံမွာေတြ႕ႏဳိင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ေခတ္ကာလမွာ ေျကျငာလုပ္ငန္းေတြ ဆုိင္းဘုတ္ေတြေခတ္စားေနတဲ့ ကာလျဖစ္တာေျကာင့္ ဒီစာလုံးရဲ႕ အနားသတ္စာလုံးေတြထက္ ပုိမုိမည္းေမွာင္တဲ့မ်ဥ္းေျကာင္းေတြေျကာင့္ ဆုိင္းဘုတ္ ေခါင္းစီးေနရာေတြမွာ အသုံးမ်ားျကပါတယ္။ အေစာပုိင္းသုံးခဲ့တဲ့ Grotesque စာလုံးပုံစံေတြမွာေတာ့ စာလုံးအေသးကုိ သိပ္အသုံးမျပဳခဲ့ဘဲ သူ႕ကုိလည္း ဆုိင္းဘုတ္ေခါင္းစီးလုိေနရာေတြမွာဘဲ သုံးတာျဖစ္တာေျကာင့္ စာလုံးအေသးကုိ လည္း အသုံုးျပဳဖုိ႕ သိပ္မလုိခဲ့ပါဘူး။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ သူ႕ကုိ စာလုံးအျကီးအေသးထက္ ဆုိင္းဘုတ္မွာသုံးခဲ့တာျဖစ္တာေျကာင့္ အျမင္ဆန္းေအာင္ စာလုံးတစ္ခုခ်င္းစီကုိဘဲ အက်ဥ္းပုံစံ(condensed) အက်ယ္ပုံစံ(extended)စသည္႕ျဖင့္ သုံးစြဲခဲ့တာကုိေတြ႕ႏုိင္မွာပါ။ ဒါေျကာင့္လည္းသူ႕ကုိ နာမည္ေပးတဲ့ေနရာမွာ Grotesque (ကိုးရုိးကားရားႏုိင္ေသာ၊ ရယ္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ) ဆုိျပီးေပးခဲ့တာျဖစ္ျပီး ျမန္မာမႈျပဳတဲ့ေနရာမွာေတာ့ သင့္ေတာ္ေအာင္ ပုံစံေျပာင္းစာလုံးပုံစံဆုိျပီး ေျပာင္းလဲအသုံးျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ေခတ္ကာလမွာေတာ့ ဒီစာလုံးပုံစံေတြဟာ Roman စာလုံးေတြထက္စာရင္ ေတာ္ေတာ္ကုိ ကုိ႕ယုိ႕ကားရားႏုိင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီေန႕ေခတ္မွာေတာ့ Grotesque စာလုံးပုံစံကုိ ျပန္လည္မႊန္းမံထားတဲ့ Neo-Groteque စာလုံးပုံစံအမ်ိဴးအစားျဖစ္တဲ့ လူသုံးမ်ားျပီး မွတ္တမ္းဗီဒီယုိေတာင္ ရုိက္ထားတဲ့ Helvetica နဲ႕ လူျကုိက္မ်ားတဲ့ Univers တုိ႕လုိ စာလုံးပုံစံေတြကေတာ့ လုံး၀ကုိ ျပည္စုံေကာင္းမြန္တယ္လုိ႕ သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ Helvetica အေျကာင္းရုိက္ထားတဲ့ မွတ္တမ္း ဗီဒီယုိကေတာ့ ဒီဇုိင္နာတုိင္း ျကည္႕သင့္တဲ့ Documentary ဗီဒီယုိေတြထဲက တစ္ခုဘဲျဖစ္ပါတယ္

Helvetica အေျကာင္းရုိက္ကူးထားေသာ Documentary ဗီဒီယုိ၏ ပုိစတာဒီဇုိင္း

ထင္ရွားသည္႕ စာလုံးတည္ေဆာက္ပုံ အဂၤါရပ္မ်ား

ဒီစာလုံးပုံစံမွာေတာ့ စာလုံးတစ္လုံးခ်င္းစီမွာရွိတဲ့ မ်ဥ္းအထူးအပါး အမ်ားအားျဖင့္ မသိမသာျဖစ္ျပီး စာလုံးအျကီးေတြမွာဆုိ မရွိသေလာက္ကုိျဖစ္ပါတယ္။ စာလုံးေတြရဲ႕ အေကြးအေကာက္ေနရာေတြမွာေတာ့ အနည္းငယ္ ေလးေထာင့္ဆန္ျပီးမွ ေကြးသြားတဲ့ ပုံစံမ်ိဴးကုိ ေတြ႕ႏုိင္ျပီး စာလုံးေတြရဲ႕ ေအာက္အသတ္ပုိင္းမွာဆုိရင္ Roman စာလုံးေတြရဲ႕ “g” စာလုံးမွာသာေတြ႕ရတတ္တဲ့ loop လုိ႕ ေခၚတဲ့ ေအာက္အသတ္အပိတ္ပုံစံကုိ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ၀င္ရုိးကေတာ့ ေဒါင္လုိက္အေနအထားနဲ႕ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားေတြမွာေတာ့ “G” စာလုံးမွာ Spur လုိ႕ေခၚတဲ့ မုတ္ဆိတ္လုိအနားသတ္မ်ိဴးရွိျပီး “R”မွာေတာ့ ေကြးေကာက္တဲ့ ေအာက္အသတ္ပုံစံမ်ိဴးကုိ ေတြ႕ ႏုိင္ပါတယ္။

ထင္ရွားသည္႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားမ်ား

ဒီစာလုံးပုံစံမွာေတာ့ ထင္ရွားတဲ့ စာလုံးအမ်ိဴးအစားေတြကေတာ့ Helvetica, Univers, Arial , Akzidenz-Grotesk, News Gothic, Franklin Gothic and Monotype Grotesque တုိ႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ Akzidenz-Grotesk ကုိေတာ့ ခုႏွစ္ပုိင္းေတြမွာေတာ့ ေဆာင္းပါးေတြ ပုိစတာေတြရဲ႕ ေခါင္းစီးေတြမွာ အသုံးမ်ားလာသလုိ သူ႕ရဲ႕ထင္ရွားတဲ့ဟန္ပန္ေျကာင့္ American Red Cross အမွတ္တံဆိပ္မွာအသုံးျပဳထားတာကုိလည္းေတြ႕ ႏုိင္ပါတယ္။ Helvetica ကုိေတာ့ အမွတ္တံဆိပ္အေနနဲ႕ BMW, Motorola, Nestle, Knoll, Jeep, Skype, Seiko, Verizon, Panasonic, The North Face စတဲ့ ကုမၼဏီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္းေတြ႕ ႏုိင္သလုိ စာပုိဒ္ေတြမွာ အသုံးျပဳမယ္ဆုိရင္လည္း သူရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံေျကာင့္ သင့္ေတာ္တဲ့ စာလုံးအမ်ိဴးအစားျဖစ္ပါတယ္။

Grotesque San-Serif အသုံးျပဳထားေသာ အမွတ္တံဆိပ္ဒီဇုိင္းမ်ား

၁) Grotesque Sans Serif (ပုံစံေျပာင္း အနားသတ္မပါေသာ စာလုံးပုံစံ)

Helvetica အေျကာင္းရုိက္ကူးထားေသာ Documentary ဗီဒီယုိ၏ ပုိစတာဒီဇုိင္း

ထင္ရွားသည္႕ စာလုံးတည္ေဆာက္ပုံ အဂၤါရပ္မ်ား

ထင္ရွားသည္႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားမ်ား

Grotesque San-Serif အသုံးျပဳထားေသာ အမွတ္တံဆိပ္ဒီဇုိင္းမ်ား

၂) Square Sans Serif (ေလးေထာင့္ဆန္ေသာ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)

ဒီစာလုံးပုံစံကေတာ့ ရာခုိင္ႏႈန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ Grotesque စာလုံးပုံစံကုိဘဲအေျခခံထားတာျဖစ္ျပီး သူ႕ရဲ႕ အခ်ိဳ႕စာလုံး တည္ေဆာက္ပုံေတြမွာေတာ့ လုံး၀ကုိ ေလးေထာင္ဆန္တဲ့ အေနအထားမ်ိဴး ျဖစ္သြားတာကုိေတြ႕ ႏုိင္မွာပါ။ သူ႕ကုိ သူ႕ နဲ႕နီးစပ္တဲ့ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံးပုံစံ ထဲမွာ ထည္႕သြင္းထားတယ္ဆုိေပမဲ့လည္း သူက Deocrative ( အလွဆင္စာလုံး ပုံစံ) ဘက္ကုိလည္း အနည္းငယ္ေရာက္ေနပါတယ္။

ထင္ရွားသည္႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားမ်ား

ဒီစာလုံးပုံစံနဲ႕ ပတ္သတ္ျပီးေတာ့ ထင္ရွားတဲ့ စာလုံးအမ်ိဴးအစားအခ်ိဳ႕ကေတာ့ Cachet, Eurostile, Felbridge, Neo Sans တုိ႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။

၃) Geometric Sans Serif (ဂ်ီျသေမျတီပုံစံ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)

ဒီစာလုံးအမ်ိဴးအစားကေတာ့ ဂ်ီျသေမျတီပုံစံေတြေပၚမွာအေျခခံျပီး သူ႕ရဲ႕ ရွင္းလင္းသပ္ရပ္ျပီး ေခတ္ဆန္တဲ့ တည္ေဆာက္ပုံေတြေျကာင့္ ၁၉ ၂၀-၃၀ ျပည္႕ႏွစ္ ကာလေတြမွာ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံကေနအစျပဳျပီး ေခတ္စားခဲ့တဲ့စာလုံးပုံစံျဖစ္သလုိ ယေန႕ထိလည္းတြင္က်ယ္စြာအသုံးခ်ေနေသးတာကုိေတြ႕ ႏုိင္မွာပါ။ ဒီစာလုံးပုံစံ တြင္က်ယ္လာတဲ့ အခ်ိန္ကာလနဲ႕ သမုိင္းေနာက္ခံကလည္း ကၽႊန္ေတာ္တုိ႕ ဒီေန႕ေခတ္ရဲ႕ ဒီဇဳိင္းေလာကေပၚ အမ်ားျကီးသက္ေရာက္မႈေတြရွိေနပါတယ္။ ဘာလုိ႕လဲဆုိေတာ့ အဲ့ဒီအခ်ိန္ကာလဟာ ကၽႊန္ေတာ္တုိ႕ ဒီေန႕ေခတ္ ဂရပ္ဖစ္ဒီဇုိင္းသေဘာတရားေတြရဲ႕ အေျခခံျဖစ္တဲ့ Germany ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ Bauhaus လႈပ္ရွားမႈကလည္း အရွိန္ေကာင္းေနတဲ့အခ်ိန္ကာလျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြအေျကာင္းကုိေတာ့ ဒီဇုိင္းသမုိင္းေတြအေျကာင္းေရးတဲ့ အခါအေသးစိတ္ေရးသားေပးသြားပါမယ္။ Bauhaus ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုကေတာ့ အႏုပညာ ဆုိင္ရာ အေသးစိတ္အလွျပင္ဆင္မႈေတြထက္ စက္မႈဆန္ျပီး ထုတ္လုပ္မႈ အားပုိေကာင္းျပီး အသုံးျပဳမႈအေပၚ ပုိမုိသက္ေရာက္တဲ့ ဒီဇုိင္းပုံစံေတြကုိ ဦးစားေပးမႈဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈကေတာ့ အေဆာက္အဦးဒီဇုိင္း၊ စက္မႈဒီဇဳိင္း နဲ႕ ဂရပ္ဖစ္ ဒီဇုိင္းေတြေပၚမွာ အမ်ားျကီး သက္ေရာက္မႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ Geometric Sans Serif လုိရုိးရွင္းျပီး သက္ရပ္တဲ့ စာလုံးပုံစံမ်ိဴးေတြေပၚေပါက္ခဲ့တာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာလုံးပုံစံေတြရဲ႕ ႔ ရုိးရွင္းတဲ့ တည္ေဆာက္ပုံေျကာင့္လည္း စက္မႈထုတ္ကုန္ေတြျဖစ္တဲ့ သတၱဳ၊ ပလပ္စတစ္နဲ႕ သံေတြ ေပၚမွာ စာလုံးထြင္းတဲ့ အခါမွာလည္း လြယ္ကူစြာအသုံးျပဳ ႏုိင္တာကုိေတြ႕ ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီစာလုံးအမ်ိဴးအစားအမ်ားစုကုိေတာ့ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ Bauhaus အႏုပညာေက်ာင္းကေနျပီး ၁၉ ၁၉ နဲ႕ ၁၉ ၃၃ အတြင္းမွာ ေရးဆြဲခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ထင္ရွားတဲ့ အသုံးျပဳမႈေတြကေတာ့ အုိဘားမားရဲ႕ HOPE နဲ႕ CHANGE Campaign ပုိစတာေတြမွာအသုံးျပဳခဲ့တဲ့ ေခါင္းစီးစာလုံးေတြဟာ Geometric စာလုံးပုံစံျဖစ္တဲ့ Gotham စာလုံးအမ်ိဴးအစားကုိ အသုံးျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Google, Microsoft, Dropbox, Airbnb, Spotify စတဲ့လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ Wordmark ေတြဟာ သီးသန္႕အထူးျပဳျပီးေရးဆြဲထားတယ္ဆုိေပမဲ့လည္း Geometric စာလုံးပုံစံရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈေတြကုိ အမ်ားဆုံးေတြ႕ႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

ထင္ရွားသည္႕ စာလုံးတည္ေဆာက္ပုံ အဂၤါရပ္မ်ား

သူ႕နာမည္အတုိင္းဘဲ သူရဲ႕တည္ေဆာက္ပုံေတြဟာ ဂ်ီျသေမျတီပုံစံ ေတြေပၚမွာ အျပည္႕အ၀မွီခုိေနပါတယ္။ စာလုံးတစ္လုံးခ်င္းစီမွာရွိတဲ့ မ်ဥ္းအထူအပါးကြာျခားမႈဟာလည္းမရွိေတာ့ဘဲ့ “O” လုိစာလုံးမ်ိဴးမွာဆုိရင္ လုံး၀ကို စက္၀ုိင္းပုံစံနီးပါျဖစ္လာပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ တည္ေဆာက္ပုံအရ စာလုံးေတြကုိ Grotesque စာလုံးပုံစံေတြေလာက္ေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူဖတ္ရႈလုိ႕မရပါဘူး။ ဒါေျကာင့္လည္းသူ႕ကုိ အမ်ားအားျဖင့္ ေခါင္းစီးနဲ႕ စာပုိဒ္တုိေလးေတြမွာဘဲ အသုံးမ်ားပါတယ္။

ထင္ရွားသည္႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားမ်ား

ထင္ရွားတဲ့စာလုံးအမ်ိဴးအစားေတြကေတာ့ Futura, Avenir, ITC Bauhaus, Metro, ITC Avant Garde, Gotham တုိ႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ကၽႊန္ေတာ္အစပုိင္းမွာေျပာခဲ့သလုိဘဲ့ Gotham စာလုံးအမ်ိဴးအစားကုိေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ အသုံးျပဳျကတာကုိ ေတြ႕ႏုိင္ျပီး အဓိကအားျဖင့္ အမွတ္တံဆိပ္ Logo ေတြမွာ ပိုမုိအသုံးျပဳတာကုိေတြ႕ႏုိင္မွာပါ။ Gothamစာလုံးအမ်ိဴးအစားကုိေတာ့ Cartoon Network, Martha Stewart Crafts, Square Space, Google, Microsoft, Dropbox, Airbnb, Spotify နဲ႕ အမွတ္တံဆိပ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသုံးျပဳတာအကုိေတြ႕ ႏုိင္ျပီး နာမည္ေက်ာ္ ေဟာလိ၀ုဒ္ပုိစတာေတြျဖစ္တဲ့ James Bond ဇာတ္ကားရဲ႕ Spectre, Money Ball, Inception, Gran Torino, Moonlight စတဲ့ ပုိစတာဒီဇုိင္းေတြမွာလည္းအသုံးျပဳထားတာကုိေတြ႕ ႏုိင္မွာပါ။

Geometric Sans အသုံးျပဳထားေသာ အမွတ္တံဆိပ္ဒီဇဳိင္းမ်ား

၄) Humanistic Sans Serif (လက္ေရးဟန္ အနားသတ္မပါေသာစာလုံးပုံစံ)

ဒီစာလုံးပုံစံကေတာ့ ၁၉ရာစုအေစာပုိင္းမွာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီး သူ႕နာမည္အတုိင္းဘဲ ဒီစာလုံးပုံစံေတြမွာေတာ့ လက္နဲ႕ေရးတဲ့ ဟန္ပန္ေတြ အမ်ားျကီး လႊမ္းမုိးမႈေတြရွိေနပါတယ္။ ဒါအျပင့္ ဒီစာလုံးပုံစံအမ်ိဴးအစားအခ်ိဳ႕ မွာ roman စာလုံးအခ်ိဳ႕ရဲ႕ ပုံစံလုိဘဲ သီးသန္႕ အေစာင္း စာလုံးသြင္ျပင္(Italic Style) ကုိပါ ထည္႕သြင္းေရးဆြဲျကတာကုိ ေတြ႕ႏုိင္မွာပါ။ ဒီစာလုံးရဲ႕ အဓိက အသုံး၀င္တဲ့ အပုိင္းကေတာ့ အနားသတ္မပါတဲ့စာလုံးပုံစံေတြထဲမွာ ဒီစာလုံးပုံစံကေတာ့ စာပုိဒ္ေတြမွာအသုံးျပဳရတာ အဆင္ေျပဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမွန္ဆုိရင္ေတာ့ san-serif စာလုံးေတြဟာ ေခါင္းစီးေတြ စာေျကာင္းတုိေတြအတြက္ေတာ့ အဆင္ေျပေပမဲ့ လည္း စာပုိဒ္ေတြအတြက္ဆုိရင္ေတာ့ ဂရုစုိက္ျပီးေရႊးခ်ယ္သင့္တဲ့ အေျခေနပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လက္ေရးဟန္ကုိ မွီခုိထားတဲ့ သူ႕ရဲ႕ တည္ေဆာက္ပုံက သူ႕ကုိ စာပုိဒ္ေတြမွာ အသုံးျပဳဖုိ႕ ပုိမုိအဆင္ေျပေစပါတယ္။ အေစာဆုံးေတြ႕ရတဲ့ Humanistic ေတြထဲက တစ္ခုကေတာ့ ၁၉၁၆ မွာ Edward Johnston ရဲ႕ Johnston စာလုံးအမ်ိဴးအစားျဖစ္ပါတယ္။ေနာက္ျပီး Humanistic စာလုံးပုံစံကေတာ့ Serif စာလုံးေတြနဲ႕ အနီးစပ္ဆုံးတူတဲ့ San-Serif စာလုံးပုံစံတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။

Humanistic Sans စာလုံးပု့ံ အသုံးျပဳထားေသာ Swiss Passport ၏ ကာဗာဒီဇဳိင္းတစ္ခု

ထင္ရွားသည္႕ စာလုံးတည္ေဆာက္ပုံ အဂၤါရပ္မ်ား

ဒီစာလုံးပုံစံအမ်ိဴးအစားမွာေတာ့ အျခား San-serif စာလုံးေတြထက္စာရင္ မတူကြဲျပားတဲ့ ပုံစံကြဲေတြပုိမ်ားပါတယ္။ဒီစာလုံးပုံစံရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕ စာလုံးအမ်ိဴးအစားေတြမွာ မ်ဥ္းေတြရဲ႕ အထူးအပါးကြာျခားမႈ ပါးပါးရွိသလုိ အခ်ိဳ႕စာလုံးေတြကလည္း Geometric San-serif ပုံစံဘက္ကုိေရာက္တာေတြလည္းရွိပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ၀င္ရုိးေတြကေတာ့ လက္ေရးဟန္ေပၚမွီတည္ေနတဲ့အတြက္ 25° ကေန 45° ျကားထဲမွာရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္လည္း သူ႕စာလုံးေတြဟာ Geometric လုိစက္နဲ႕ ေရးသားတာနဲ႕ မတူဘဲ လူကေရးသားတဲ့ ပုံစံမ်ိဴးပုိဆင္ပါတယ္။ ျပီးရင္ Aperture လုိ႕ေခၚတဲ့စာလုံး အတြင္းသားေနလြတ္ေတြရဲ႕ အဖြင့္ေတြက နီးနီးကပ္ကပ္မဟုတ္ဘဲ က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းရွိပါတယ္။ ျပီးရင္ “e”စလုံးရဲ႕ အေပၚအပိတ္ဟာ အေစာင္းအေနအထားနဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။

ထင္ရွားသည္႕စာလုံးအမ်ိဴးအစားမ်ား

ဒီစာလုံးေတြထဲကထင္ရွားတဲ့ စာလုံးအမ်ိဴးအစားေတြကေတာ့ Frutiger, Gill Sans, Tahoma, Verdana, Goudy Sans, FF Meta တုိ႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ နာမည္ျကီး Swiss ဒီဇုိင္နာ Adrian Frutiger ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ Frutiger စာလုံးအမ်ိဴးအစားကုိေတာ့ Swiss Passport အဖုံးမွာသုံးတာကုိေတြ႕ႏုိင္ျပီး American Airline, Brasil ေဘာလုံးအသင္းအမွတ္တံဆိပ္, Ericsson, Flicker, HermanMiller, AMD, BBC, Roll-Royce, TAGHeuer, Tommy Hilfiger စတဲ့အမွတ္တံဆိပ္ေတြမွာလည္း Humanistic Sans-Serif ကုိအသုံးျပဳထားတာကုိေတြ႕ ႏုိင္မွာပါ။

Humanistic Sans-Serif အသုံးျပဳထားေသာ အမွတ္တံဆိပ္ဒီဇုိင္းအခ်ိဳ႕

ဒါကေတာ့ ဒီေန႕ေခတ္မွာအသုံးမ်ားတဲ့ အနားသတ္မပါတဲ့ စာလုံးပုံစံ(Sans-Serif) ေတြရဲ႕ အေျကာင္းအရာအခ်ိဳ႕ဘဲျဖစ္ျပီး ဒီေဆာင္းပါးနဲ႕ ပတ္သတ္ျပီး ေဆြးေႏြးခ်င္တာေတြရွိလည္း ေအာက္မွာရွိတဲ့ Comment ေနရာကေန၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။