ကၽြန္ေတာ္တုိ႕အေနနဲ႕ အနာဂတ္မွာ ဘာျဖစ္မလဲဆုိတာ ခန္႕မွန္းဖုိ႕ အတြက္ အတိတ္မွာ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့တယ္ ဘာေျကာင့္ျဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာေတြကုိ သိဖုိ႕လုိပါမယ္။ ဒါေျကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးတြဲေလးကုိ ေရးျဖစ္သြားတာျဖစ္ျပီး ဒီေဆာင္ပါးတြဲကေနျပီး ဒီဇုိင္းဆုိတာဘယ္လုိမ်ိဴးျဖစ္လာတယ္ ဘယ္လုိအခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုမ်ိဴးေတြ ေျပာင္းလဲသြားတယ္ဆုိတာေတြကုိ ေလ့လာႏုိင္ဖုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ဒီဇုိင္းသမိုင္း နဲ႕ အႏုပညာသမုိင္း ကုိ အမ်ိဴးမ်ိဴးေျပာျကေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ဒီေန႕ေခတ္ ဒီဇဳိင္းအယူအဆေတြ စတင္ပုံေဖာ္ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကာလကေတာ့ ပထမ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးကာလျဖစ္တဲ့ ၁၇၆၀ခုႏွစ္ နဲ႕ ၁၈၄၀ ျကားကာလပုိင္းေတြဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အခ်ိန္ကာလကုိ အနီးစပ္ဆုံး သတ္မွတ္တဲ့ ကြဲျပားမႈ အနည္းငယ္ရွိေပမဲ့လည္း ျဖစ္ရပ္နဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြကုိသာ အဓိကထားျပီး ေလ့လာေစခ်င္ပါတယ္။

၁၇၁၂ ဆုိတဲ့ ခုႏွစ္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႕ ရဲ႕ ဒီဇဳိင္းေလာကကုိ စတင္ဖုိ႕ ပထမဆုံး ေျခလွမ္းျဖစ္တဲ့ ေရေႏြးေငြ႕ အင္ဂ်င္ကုိ Thomas Newcomen က စတင္တီထြင္တဲ့ခုႏွစ္ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရာကေဘဲ ပထမ စက္မႈေတာ္လွမ္းေရးစတင္ဖုိ႕ အေငြ႕အသက္ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ျပီး ၁၇၇၆ မွာ Jame Watt ကေနျပီး Newcomen တီထြင္ခဲ့တဲ့ ေရေႏြးေငြ႕ အင္ဂ်င္ကုိ အဆင့္ျမင့္တင္ျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ပထမစက္မႈေတာ္လွန္ေရးဟာ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ အသက္၀င္လာပါေတာ့တယ္။ ဒါေျကာင့္လည္း အခ်ိဳ႕ သူေတြက စက္မႈေတာ္လွန္ေရးကုိ ၁၇၆၀ အစား ၁၇၈၀ မွာမွ စက္မႈေတာ္လွန္ေရး စတယ္ဆုိျပီး သတ္မွတ္ျကတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီတီထြင္မႈရဲ႕ ျကီးမားတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈကေတာ့ အရင္က ကၽြဲ၊ ႏြားေတြကုိအသုံးျပဳျပီး လယ္ယာစုိက္ပ်ိဴးေရးကုိ အဓိကထားျပီး သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳခဲ့ေပမဲ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ လူေတြဟာ အသစ္ေပၚထြက္လာတဲ့ စက္ရုံဆုိတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေျပာင္းလဲအသက္ေမြး၀မ္းေျကာင္းျပဳလာခဲ့ပါတယ္။ အရင္က လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ျမိဳ႕ျကီးျပျကီးေတြထက္ ရြာငယ္ေလးေတြမွာသာ ေနထုိင္ျကေပမဲ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ စက္ရုံေတြရွိရာေနရာေတြကုိ ေျပာင္းေရြ႕ေနထုိင္လာျကျပီး စက္ရုံေတြအနီးတစ္၀ုိက္မွာ ၿမိဳ႕ျပေတြေပၚထြက္လာပါေတာ့တယ္။ အရင္က ထုတ္ကုန္ေတြကုိ တစ္ႏုိင္တစ္ပုိင္သာထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ျကေပမဲ့လည္း ေရးေႏြ႕ေငြရထားေတြနဲ႕ သေဘာၤေတြရဲ႕ ေက်းဇူးနဲ႕ ပုိမုိက်ယ္ျပန္တဲ့ ေစ်းကြက္စနစ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါအျပင္ တုိးတတ္လာတဲ့ ပုံႏုိပ္လုပ္ငန္းေျကာင့္ သတင္းစာေတြဟာ ယခင္လုိ လူကုန္ထံေတြအတြက္သာ မဟုတ္ဘဲ လူတုိင္းတတ္ႏုိင္တဲ့ အရာျဖစ္လာတဲ့အတြက္ သတင္းစကားေတြဟာ ပ်ံႏွံဖုိ႕ ပုိမုိလြယ္ကူျမန္ဆန္လာပါတယ္။ ဒါအျပင္ စာအုပ္ေတြကုိလည္း အေျမာက္အမ်ားပုိမုိထုတ္လုပ္ႏုိင္လာတဲ့အတြက္္ အသိပညာေတြဟာ ပ်ံႏွံလြယ္လာပါတယ္။

– Lithography ပုံႏုိပ္နည္း(https://www.khanacademy.org/humanities/special-topics-art-history/creating-conserving/printmaking/v/moma-lithography-process)
– Linotype ပုံႏုိပ္စက္ (https://www.youtube.com/watch?v=8mFtroOIv3o)
– ဓါတ္ပုံပညာ

စတာေတြကလည္း ဒီေခတ္အပုိင္းအျခားထဲမွာဘဲ ေပၚေပါက္ခဲ့တာျဖစ္ျပီး ဒီအရာေတြကဘဲ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ ပုိမုိလြယ္ကူ ထိေရာက္စြာပ်ံႏွံေစခဲ့ပါတယ္။

ဒီလုိတုိးတတ္လာတဲ့ ပုံႏုိပ္လုပ္ငန္းေျကာင့္ဘဲ ပုံႏုိပ္လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မွာ ျပဳိင္ဆုိင္မႈေတြျပင္းထန္ေစခဲ့သလုိ သူ႕ထက္ငါ ဆန္းသစ္တဲ့ စာလုံးပုံစံေတြကုိ ေရးဆြဲဖုိ႕ ျကုိးစားျကပါတယ္။ ဒါေျကာင့္ဘဲ့ Figgins တီထြင္ ခဲ့တဲ့ ပထမဆုံး ရႈေထာင့္သုံးခုပါတဲ့ (3 Dimensional) စာလုံးပုံစံနဲ႕ William Calson ကစတင္တီထြင္ခဲ့တဲ့ ပထမဆုံး San-serif စာလုံးပုံစံေတြဟာ အဲ့အခ်ိန္ကာလမွာစတင္ ေပၚထြက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း San-serif စာလုံးပုံစံဟာ အဲ့အခ်ိန္ကာလမွာ မထင္ရွားခဲ့ဘဲ ဒီေန႕ေခတ္ေရာက္မွာသာ အသုံးတြင္က်ယ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေျကာင့္ဘဲ ပထမ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ နဲ႕ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးကုိလြယ္ကူေစခဲ့သလုိ ဒီေန႕ေခတ္ရဲ႕ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးပုံစံကုိ စတင္ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ကာလအပုိင္းအျခားလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိျပင္းထန္တဲ့ ေစ်းကြက္ျပဳိင္ဆုိင္မႈေတြနဲ႕ လူေနမႈဘ၀ ပုံစံေတြဟာ ဘယ္လုိမ်ိဴး ဒီဇုိင္းေလာကကုိ ေဖာ္ေဆာင္မလဲဆုိတာေတြကုိေတာ့ ေနာက္အပုိင္းေတြ မွာ ဆက္လက္ေရးသားေပးသြားပါမယ္ခင္ဗ်ာ။

အကယ္၍ ဒီေဆာင္းပါးက အက်ိဴးရွိမယ္လုိ႕ထင္ရင္ေတာ့ ေနာက္လူေတြကုိ ျပန္လည္ေ၀မ ွ်ေပးရင္း ကူညီႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။