ဒီလႈပ္ရွားမႈကေတာ့ ဒီဘက္ေခတ္ဒီဇုိင္းေလာကကုိ ပုံေဖာ္ေပးမဲ့ Avant-garde လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက အေစာဆုံး လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုပါ။ Avant-garde ဆုိတာကေတာ့ ျပင္သစ္လုိဆုိရင္ ေရွ႕ေျပးတပ္(Vanguard) ဆုိျပီးအဓိပၸါယ္ရျပီး ပုံမွန္ အႏုပညာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႕ ေနထုိင္မႈေတြကုိ ေဖာက္ထြက္ဖုိ႕ လုပ္တဲ့လႈပ္ရွားမႈကုိေခၚတာပါ။ Futurism, Dada, Constructivism, De Stijil နဲ႕ Bauhaus လႈပ္ရွားမႈေတြကေတာ့ ၂၀ရာစုအတြင္းမွာျဖစ္ခဲ့တဲ့ Avant-garde လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္ပါတယ္။

Futurism လႈပ္ရွားမႈကုိစတင္ေစခဲ့သူကေတာ့ အီတလီမွာရွိတဲ့ ကဗ်ာဆရာ Filippo Marinetti ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၀၉ ခုႏွစ္ မွာသူေရးခဲ့တဲ့ Futurism ေျကျငာခ်က္ဆုိတဲ့ ေဆာင္းပါးကေန ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ အစျပဳခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ Futurism ကုိတတ္ျကြပါ၀င္သူေတြကေတာ့ သစ္လြင္မႈ၊ ေခတ္ေပၚ နည္းပညာ၊ အျကမ္းဖက္မႈ၊ ေမာ္ေတာ္ယဥ္၊ ေလယာဥ္ပ်ံ ၊ စက္မႈျမဳိ႕ေတာ္ စတာေတြနဲ႕ ပတ္သတ္ျပီး ဂုဏ္ယူ၀င့္ျကြားသူေတြပါ။ ဒါအျပင္သူတုိ႕ေတြဟာ အမ်ိဴးသားေရးမွာ တတ္ျကြလႈပ္ရွားသူေတြျဖစ္ျပီး Futurism ေျကျငာခ်က္ထဲမွာပါတဲ့ “ဂုဏ္သိကၡာျကီးမားတဲ့ စစ္ပြဲတစ္ခုဟာ ကမာၻျကီးကုိကုသဖုိ႕ တစ္ခုထဲေသာ ေဆးနည္းဘဲ”ဆုိတာဟာ စစ္ကုိလႈံေဆာ္တဲ့သေဘာမ်ိဴးျဖစ္တဲ့အတြက္ေျကာင့္ ျပည္သူအခ်ိဳ႕ကုိ ထိတ္လန္႕ေစခဲ့ပါတယ္။

အျကမ္းဖက္မႈကုိ ေဖာ္က်ဴးေနသည္႕ လက္ရာတစ္ခု

ဒီ Futurism လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ သေဘာတရားအေျခခံက အမွတ္တမဲ့ဆုိ Thanos နဲ႕ေတာင္ခပ္ဆင္ဆင္တူပါတယ္။ ဘာလုိ႕လဲဆုိရင္ေတာ့ Futuristေတြဟာ ရွိျပီးသားအႏုပညာေတြဟာ အဆင့္မမွီတဲ့အတြက္ အားလုံးကုိ ဖ်က္ဆီးျပီးမွ အသစ္ျပန္လည္ ေရးဆြဲလုိျကတဲ့အတြက္ပါ။

ဒါေျကာင့္ လည္း Futurism လႈပ္ရွားမႈကုိ ဖက္ဆစ္အားေပးတဲ့ လႈပ္ရွားမႈလုိ႕လူသိမ်ားျပီး မူဆုိလီနီရဲ႕ အားေပးမႈကလည္း ေနာက္ပုိင္းမွာ ဒီလႈပ္ရွားမႈအတြက္ အမည္းစက္တစ္ခုျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒီလႈပ္ရွားမႈဟာ ဖက္ဆစ္စနစ္ထြန္းကားခဲ့တဲ့ အီတလီမွာအစျပဳျပီး အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္နဲ႕ ဂ်ာမဏီႏုိင္ငံေတြမွာ ပုိျပီးထြန္းကားခဲ့တာကုိလည္းေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။

Futurism လက္ရာတစ္ခု

ဒီဇုိင္းနဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈအေနနဲ႕ကေတာ့ Futurist ေတြဟာစာလုံးေတြကုိ ပုံမွန္ ဘယ္ကေန ညာကုိ ေရးသားတာမ်ိဴးထက္ စိတ္ခံစားမႈကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ေရးသားနည္းကုိ ႏွစ္သက္ျကတဲ့အတြက္ Futurism ကုိ Expressive Typography ရဲ႕အစလုိ႕ေတာင္ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Futurism ရဲ႕ လက္ရာေတြဟာ လႈပ္ရွားမႈ (သုိ႕) အသက္၀င္မႈေတြကုိ အသားေပးပုံေဖာ္ျကတာမ်ားျပီး ေနာက္ပုိင္းမွာ Cubism ရဲ႕လႊမ္းမုိးမႈအခ်ိဳ႕ကုိလည္းေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။

Futurism Expressive Typography လက္ရာတစ္ခု

Futurism Expressive Typography လက္ရာတစ္ခု

၁၉၁၄မွာေတာ့ ပထမကမာၻစစ္စတင္ျဖစ္ခဲ့ ျပီး စစ္ရဲ႕ ရုိက္ေခတ္မႈေျကာင့္ဘဲ Futurism လႈပ္ရွားမႈဟာ ၁၉၁၆ ေနာက္ပုိင္းမွာေမွးမုိန္သြားခဲ့ျပီး စစ္ျပီးေခတ္မွာ Futurism ဒုတိယမ်ိဴးဆက္ထြက္ေပၚလာခဲ့ေပမဲ့လည္း ထင္သေလာက္တတ္ျကြမႈမရွိျကေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတြကေတာ့ Futurism နဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ သမုိင္းအခ်က္အလက္တစ္ခ်ိဳ႕ ဘဲျဖစ္ျပီး ဒီေဆာင္းပါးမွာဆုိရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေရး၊ လူမႈေရးနဲ႕ ေခတ္ေရစီးေျကာင္းေတြရဲ႕ အျပန္အလွန္မွီခုိပုံေတြကုိ ေလ့လာႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

အကယ္၍ ကၽြန္ေတာ္ေရးတဲ့ေဆာင္းပါးေတြက အျခားလူေတြအတြက္လည္း အသုံး၀င္မယ္လုိ႕ထင္ရင္ ျပန္လည္မ ွ်ေ၀ေပးျခင္းျဖင့္ ကူညီႏုိင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။